Мәңгі өшпес есім
Дата: 26.01.2021 Рубрика: Рухани жаңғыру
0
628
0
Ыбырай атамыздың 180 жылдығы келе жатыр. Ыбырай Алтынсарин – қазақ халқының ағартушылық тарихында және ұлттық мектебінің қалыптасуында терең із қалдырған тұлға. Ыбырай Алтынсаринның еңбектері қоғамда өзіндік із қалдырды.
Біріншіден, Ыбырай «Қазақ хрестоматиясына» кірген өлеңдерінде халық-ағарту идеясын көтерді. Оның «Кел, балалар, оқылық!», «Өнербілім бар жұрттар» өлеңдері осындай мақсатта туған. «Кел, балалар, оқылық!» өлеңі жастарды оқуға, білім алуға шақырады. Екіншіден, «Мектеп – қазақтарға білім берудің басты құралы, – деп ж аз ды Ыбырай А лтын с ар ин, – барлық үмітіміз, қазақ халқының келешегі – осы, тек осы мектептерде». Ағартушылықты жақтаушы Ы.А лтынс арин білімді а дамның ардақты борышы балаларға білім беру деп санаған. Ша л ғ ай т үк пірде мек теп ашу ж ұ м ы с ы н ы ң қ и ы н ш ы л ы қ т а р ы н а қарамастан, ағартушылық идеялармен қанағаттанған Ы.Алтынсарин көздеген мақсатына кірісті. Ауыл-ауылды аралап, халыққа кәсіптік білімнің маңызы мен мақсатын түсіндірді. Халықтан жиналған қаражатқа мектеп үйін салуды қолға алды. Оның ынтасының арқасында 7 бастауыш мектеп, 4 екікластық қазақ балаларына арналған училище, сонымен қатар қыздарға арналған орыс-қазақ мектебі ашылды. 1883 жылы Орскіде қазақ мұғалімдер семинариясы ашылды. Ыбырай атамыз бізге үлкен мұра қалдырды. Өз өлеңдерінде жастарды оқуға, білім алуға үндейді, оқу, өнер, ғылым-білім алуға үгіттейді. Өмірдегі сарқылмайтын мол байлық – білім екендігін айта келіп, білімге адамның қолы жету үшін, ерінбей оқу, қажымай еңбек ету керектігін түсіндіреді. Келешекке сенімі мол Ыбырай өмір көркі, болашақтың иесі – жастар деп ұқты. Атамыздың өлеңдері жақсы мен жаманды, білімділік пен надандықты салыстырып айыра білуге, жас балаларға оларды айқынырақ таныту мақсатын көздейді. Сондықтан Ыбырай Алтынсарин өз дәуірі оқырмандарының ұғымына жеңіл етіп, салыстырулар жасайды. Өлеңдерінде сөз тіркестерді, мақал – мəтелдерді көп қолданды. Қазіргі кезде Қостанай қаласында Ыбырай Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған мектебіміз бар, Ыбырай Алтынсарин атындағы кітапханамыз бар. Ыбырай атамызға арналған бірнеше ескерткіштеріміз бар. Ыбырай Алтынсарин – қазақ халқының мəңгі өшпес есімі!
Камилла ДУСКЕЕВА, С.Мәуленов атындағы гимназияның 9 «Б» сынып оқушысы
Біріншіден, Ыбырай «Қазақ хрестоматиясына» кірген өлеңдерінде халық-ағарту идеясын көтерді. Оның «Кел, балалар, оқылық!», «Өнербілім бар жұрттар» өлеңдері осындай мақсатта туған. «Кел, балалар, оқылық!» өлеңі жастарды оқуға, білім алуға шақырады. Екіншіден, «Мектеп – қазақтарға білім берудің басты құралы, – деп ж аз ды Ыбырай А лтын с ар ин, – барлық үмітіміз, қазақ халқының келешегі – осы, тек осы мектептерде». Ағартушылықты жақтаушы Ы.А лтынс арин білімді а дамның ардақты борышы балаларға білім беру деп санаған. Ша л ғ ай т үк пірде мек теп ашу ж ұ м ы с ы н ы ң қ и ы н ш ы л ы қ т а р ы н а қарамастан, ағартушылық идеялармен қанағаттанған Ы.Алтынсарин көздеген мақсатына кірісті. Ауыл-ауылды аралап, халыққа кәсіптік білімнің маңызы мен мақсатын түсіндірді. Халықтан жиналған қаражатқа мектеп үйін салуды қолға алды. Оның ынтасының арқасында 7 бастауыш мектеп, 4 екікластық қазақ балаларына арналған училище, сонымен қатар қыздарға арналған орыс-қазақ мектебі ашылды. 1883 жылы Орскіде қазақ мұғалімдер семинариясы ашылды. Ыбырай атамыз бізге үлкен мұра қалдырды. Өз өлеңдерінде жастарды оқуға, білім алуға үндейді, оқу, өнер, ғылым-білім алуға үгіттейді. Өмірдегі сарқылмайтын мол байлық – білім екендігін айта келіп, білімге адамның қолы жету үшін, ерінбей оқу, қажымай еңбек ету керектігін түсіндіреді. Келешекке сенімі мол Ыбырай өмір көркі, болашақтың иесі – жастар деп ұқты. Атамыздың өлеңдері жақсы мен жаманды, білімділік пен надандықты салыстырып айыра білуге, жас балаларға оларды айқынырақ таныту мақсатын көздейді. Сондықтан Ыбырай Алтынсарин өз дәуірі оқырмандарының ұғымына жеңіл етіп, салыстырулар жасайды. Өлеңдерінде сөз тіркестерді, мақал – мəтелдерді көп қолданды. Қазіргі кезде Қостанай қаласында Ыбырай Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған мектебіміз бар, Ыбырай Алтынсарин атындағы кітапханамыз бар. Ыбырай атамызға арналған бірнеше ескерткіштеріміз бар. Ыбырай Алтынсарин – қазақ халқының мəңгі өшпес есімі!
Камилла ДУСКЕЕВА, С.Мәуленов атындағы гимназияның 9 «Б» сынып оқушысы
Комментарии
