Қазақтың тұңғыш әскери дәрігер қызы туралы зерттеу

Біздің мектепте жыл сайын оқушылар арасында ғылыми жоба қорғау байқауы өтеді. Бұл байқау балалардың ізденімпаздығын арттырып, өз елі мен халқының тарихына деген қызығушылығын оятуға бағытталған маңызды шара.

Биыл біз, 4-сынып оқушылары Ердес Мәриям мен Мұхтарұлы Алихан, өз жұмысымызды қазақтың тұңғыш әскери дәрігер қызы Халида Мамановаға арнадық. Біз комикс ретінде жұмысымызды салып шықтық. Бұл тақырыпты таңдаған себебіміз, Халида апайдың өмір жолы бізге үлкен әсер қалдырды. Ол тек кәсіби дәрігер ғана емес, соғыс жылдарында ерлік көрсеткен нағыз батыр, адам жанының шипагері.

Балалық арманнан туған ерлік

Халида Маманова Талдықорған облысы, Қараағаш ауылында дүниеге келген. Бала кезінде ол айналасындағы адамдарға көмектескенді жақсы көрген. Бір күні көршісінің баласы ауырып қалған кезде, кішкентай Халида оған шөптен дәрі жасап беріп, мейіріммен күлімсіреп: «Сен жазыласың!» – деп дем берген екен. Сол сәттен бастап ол өзіне: «Мен дәрігер боламын» деп уәде етеді. Бұл – бала жүректегі үлкен арманның алғашқы нышаны еді.

Өскен соң арманын орындау үшін Халида апай Алматы медицина институтына түседі. Білімге деген құштарлығы мен адамдарға көмектесуге деген ниеті оны үздік студенттердің қатарына қосады. Алайда өмір оны басқа сынаққа дайындап қойған еді.

От пен оқтың ортасында – ақ халатты періште

1941 жылы Ұлы Отан соғысы басталғанда, Халида Маманова дәрігер ретінде өз еркімен майданға аттанады. Ол ерлермен қатар тұрып, от пен оқтың ортасында жараланған жауынгерлердің өмірін сақтап қалуға бар күшін салады. Кейде госпиталь шатыры астында, кейде даланың суығында, кейде түнгі шабуыл кезінде де Халида апай ақ халатын тастамай, жүздеген жауынгерге медициналық көмек көрсеткен.

Сарбаздар оны ерекше құрметтеп: «Сіз нағыз батырсыз, дәрігер апай!» – деп ризашылықтарын білдірген. Соғыс аяқталған соң да ол елге оралып, дәрігерлік қызметін жалғастырып, халықтың денсаулығына қамқор болды. Оның өмірі – шынайы ерлік пен адамгершіліктің жарқын үлгісі.

Ғылыми жобадағы ізденіс

Жобамызды дайындау барысында біз Халида Маманованың өмірбаянын зерттеп, мұрағаттық материалдармен, естеліктермен және мақалалармен таныстық. Ол туралы замандастарының жылы лебіздерін оқып, оның батырлықпен қатар мейірімділік қасиеттерін де терең түсіндік.

Сондай-ақ біз «ерлік» ұғымының мәнін жаңа қырынан ұғындық.

Ерлік – тек соғыс майданында емес, адамдарға мейіріммен қарауда, адал қызмет етуде, қоғамға пайда тигізуде де көрінеді екен.

Халида Маманова – қазақ қыздарының батылдығын, рухының мықтылығын әлемге танытқан тұлға. Ол елге, адамға деген сүйіспеншілікті, кәсібіне деген адалдықты өмірінің басты қағидатына айналдырды. Оның өмір жолы бізге үлкен сабақ болды. Біз де болашақта елімізге пайдалы азамат болып, адамдарға жақсылық жасап, Отанымызды сүйетін жандар болғымыз келеді. Халида апайдай мейірімді, батыл және елге пайдасы тиетін адам болу – біздің арманымыз.

Халида Маманова – ерлік пен мейірімнің символы. Оның есімі тарихта ғана емес, жас ұрпақтың жүрегінде сақталады. Осындай тұлғалар туралы зерттеу жүргізу – балалардың отансүйгіштік қасиетін, рухани байлығын арттырады. Біз жас зерттеуші ретінде өткенімізді біліп, оны зерттегенімізді мақтан тұтамыз. Оған тың жанр комикс ретінде жұмысымызды арнағанымызды мақтан тұтамыз.

Мәриям Ердес,
Алихан Мухтарұлы,
Қостанай қаласы №24 мектеп-­гимназиясының 4 «А» сынып оқушылары
Комикс «ЗЯ» беттерінде, жіберіп алмаңыз!