Дәстүрмен байланысты жоғалтпайық
Дата: 02.10.2024 Рубрика: Бери пример!
3
105
0
Қазақ әдебиеті – жай ғана кітаптар жинағы немесе өлеңдер топтамасы емес, бұл тұтас халықтың мәдени мұрасы. Мен, ғаламдану түрлі мәдениеттер мен тілдерді араластырып жатқан әлемде өсіп келе жатқан жасөспірім ретінде, қазақ әдебиетінің осындай үрдістер арасында өз орнын қалай табатыны туралы жиі ойланамын.
Балалық шағымнан бастап әжемнің халқымыздың бай ауызша дәстүрлері туралы әңгімелерін естіп өстім. Айтыстар, халық әндері, жыр-дастандар – мұның бәрі жазба әдебиет негізгі мәдени құндылықтарды сақтаудың басты құралына айналмас бұрын, ұрпақтан-ұрпаққа ауызша беріліп келген. Бұл туындылар – өткен ұрпақ пен біз, бүгінгі жасөспірімдер арасындағы көпір сияқты.
Дегенмен, мен кейде өзіме сұрақ қоямын: біз, жастар, осы мәдениеттің мәнін қаншалықты түсінеміз? Шынымды айтсам, менің айналамдағылардың көпшілігі қазақ әдебиетіне қарағанда, шетел кітаптарын жиі оқып, шетел фильмдерін көп қарайды. Бұл мені алаңдатады. Өйткені біздің шығармаларымызда қазақ халқының ерекше рухын бейнелейтін құндылықтар мен даналық бар.
Біз мектепте оқитын ұлы жазушылардың бірі – Абай Құнанбаев. Ол мен үшін қазақ зиялылары мен руханиятының символына айналды. Оның өлеңдері мен «Қарасөздері» тек адамгершілік қағидаларын үйретіп қана қоймай, ізгілік, әділдік, адамгершілік сияқты мәңгілік тақырыптар туралы ойлануға мәжбүр етеді. Оның шығармалары бұрыннан жазылған болса да, көп ойлары бүгінгі күнде де өзекті болып қала береді.
Жақында мен өзім үшін ашқан тағы бір автор – МұхтарӘуезов. Оның «Абай жолы» эпопеясы тарихи оқиғалар мен дәстүрлерді қайта тірілткендей әсер қалдырады. Бұрын мен үшін алыс болған бұл оқиғалар мен дәстүрлер оның шығармалары арқылы жанымда жүргендей сезіледі. Оның шығармалары арқылы халқымыздың қалай қалыптасқанын, ата-бабаларымыз қандай сынақтар мен қуаныштарды бастан кешкенін жақсырақ түсіне бастадым.
Қазіргі цифрландыру дәуірінде қазақ әдебиеті де өзін-өзі жаңа форматтарда көрсетуге тырысып жатыр. Заманауи авторлар жастардың назарын аудару үшін өзекті тақырыптар мен форматтарды қолдануда. Мысалы, үлкен қаладағы өмір туралы, қазіргі әлеуметтік мәселелер туралы әңгімелер мен романдар. Жасөспірім ретінде бұл маған қызық, себебі мен бұл кітаптардан өз өмірімнің, өз толғаныстарымның жаңғырығын таба аламын.
Дегенмен, басты сұрақ сол күйінде қалады: дәстүрмен байланысты жоғалтпай, оны заманауи өзгерістер ағынында қалай сақтау керек? Біз ақпарат ағымы заманына тап болдық, онда әрбір жаңа кітап немесе фильм тез ескіріп жатады. Бірақ, мүмкін, қазақ әдебиетінің күші оның тамырында шығар – ол жай ғана оқиға айтпайды, ол бізге үлкен нәрсенің, ғасырлардан аман өткен мәдениеттің бір бөлігі болып қалуды үйретеді.
Қорытындылай келе, жасөспірімдер үшін қазақ авторларының шығармаларын оқып қана қоймай, олардың біз үшін қандай маңызға ие екенін түсіну де маңызды деп айтар едім. Бұл дәстүрлерді соқыр түрде ұстану емес, әдебиет арқылы ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан тәжірибе мен білімді құрметтеп, бағалауды үйрену туралы. Мүмкін, бұл қазіргі әлемде өзімізді жоғалтып алмаудың кілті шығар.
Жансұлу Шаханова
8 «В» сынып,
№16 жалпы білім беретін мектеп
Қостанай қаласы
Балалық шағымнан бастап әжемнің халқымыздың бай ауызша дәстүрлері туралы әңгімелерін естіп өстім. Айтыстар, халық әндері, жыр-дастандар – мұның бәрі жазба әдебиет негізгі мәдени құндылықтарды сақтаудың басты құралына айналмас бұрын, ұрпақтан-ұрпаққа ауызша беріліп келген. Бұл туындылар – өткен ұрпақ пен біз, бүгінгі жасөспірімдер арасындағы көпір сияқты.
Дегенмен, мен кейде өзіме сұрақ қоямын: біз, жастар, осы мәдениеттің мәнін қаншалықты түсінеміз? Шынымды айтсам, менің айналамдағылардың көпшілігі қазақ әдебиетіне қарағанда, шетел кітаптарын жиі оқып, шетел фильмдерін көп қарайды. Бұл мені алаңдатады. Өйткені біздің шығармаларымызда қазақ халқының ерекше рухын бейнелейтін құндылықтар мен даналық бар.
Біз мектепте оқитын ұлы жазушылардың бірі – Абай Құнанбаев. Ол мен үшін қазақ зиялылары мен руханиятының символына айналды. Оның өлеңдері мен «Қарасөздері» тек адамгершілік қағидаларын үйретіп қана қоймай, ізгілік, әділдік, адамгершілік сияқты мәңгілік тақырыптар туралы ойлануға мәжбүр етеді. Оның шығармалары бұрыннан жазылған болса да, көп ойлары бүгінгі күнде де өзекті болып қала береді.
Жақында мен өзім үшін ашқан тағы бір автор – МұхтарӘуезов. Оның «Абай жолы» эпопеясы тарихи оқиғалар мен дәстүрлерді қайта тірілткендей әсер қалдырады. Бұрын мен үшін алыс болған бұл оқиғалар мен дәстүрлер оның шығармалары арқылы жанымда жүргендей сезіледі. Оның шығармалары арқылы халқымыздың қалай қалыптасқанын, ата-бабаларымыз қандай сынақтар мен қуаныштарды бастан кешкенін жақсырақ түсіне бастадым.
Қазіргі цифрландыру дәуірінде қазақ әдебиеті де өзін-өзі жаңа форматтарда көрсетуге тырысып жатыр. Заманауи авторлар жастардың назарын аудару үшін өзекті тақырыптар мен форматтарды қолдануда. Мысалы, үлкен қаладағы өмір туралы, қазіргі әлеуметтік мәселелер туралы әңгімелер мен романдар. Жасөспірім ретінде бұл маған қызық, себебі мен бұл кітаптардан өз өмірімнің, өз толғаныстарымның жаңғырығын таба аламын.
Дегенмен, басты сұрақ сол күйінде қалады: дәстүрмен байланысты жоғалтпай, оны заманауи өзгерістер ағынында қалай сақтау керек? Біз ақпарат ағымы заманына тап болдық, онда әрбір жаңа кітап немесе фильм тез ескіріп жатады. Бірақ, мүмкін, қазақ әдебиетінің күші оның тамырында шығар – ол жай ғана оқиға айтпайды, ол бізге үлкен нәрсенің, ғасырлардан аман өткен мәдениеттің бір бөлігі болып қалуды үйретеді.
Қорытындылай келе, жасөспірімдер үшін қазақ авторларының шығармаларын оқып қана қоймай, олардың біз үшін қандай маңызға ие екенін түсіну де маңызды деп айтар едім. Бұл дәстүрлерді соқыр түрде ұстану емес, әдебиет арқылы ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан тәжірибе мен білімді құрметтеп, бағалауды үйрену туралы. Мүмкін, бұл қазіргі әлемде өзімізді жоғалтып алмаудың кілті шығар.
Жансұлу Шаханова
8 «В» сынып,
№16 жалпы білім беретін мектеп
Қостанай қаласы
Комментарии
